यादव रायमाझी
विचार मिले मित्रता नमिले दुश्मन कहलाउँछ भने मध्यस्थ राख्न सके सहकार्य भनिन्छ । बिचार ठ्याकै एकदम कमै मात्रको मिल्छ त्यसैले मध्यस्थ सर्बोत्तम हो । बिचार संगै उठ्नेबस्ने बिच मिल्दैन । एउटै आमाको कोख, एउटै बुबाको शुक्राणुबाट जन्मिएकाहरुको पनि मिल्दैन । बिचार एउटै भान्छामा खाने, एउटै छाना मुनी अटाउनेहरुको पनि मिल्दैन । तर तर्क, बिबाद, सुझाबले निक्लने मध्य मार्गको कारण हासी खुशी परिवार बनेर बसेका हुन्छन । यसरी मिलेको परिवारमा मर्यादा, अनुशासन, एकले अर्कालाई गर्ने सम्मान अर्काे महत्वपूर्ण पक्ष हुन्छ । यस्ता परिवारले आउने समस्यालाई सबैको बिचार, सुझाब र मतबाट निक्लेको उपयुक्त माध्यमले पन्छाउने गर्दछन । परिवारको एक सदस्यको उन्नती प्रगतीका निमित्त सबैले आ–आफ्नो सुझबुझ, सल्लाह र हौसला दिन्छन । पढने कोही छन भने सोको बातावरण तयार गर्दै धेरै पढने प्रेरणा दिन्छन । खेल्नेलाई अनुशानको पाठ सिकाउदै शारिरिक बिकास र सफलताको लागि सक्दो सहयोग पु¥याउँछन । ब्यापार गर्नेलाई हैसियत अनुसारको आर्थिक मद्दत सबैले गरिदिन्छन । त्यसैले यस्तो परिवार सम्पन्न, खुशी, सुखी र सन्तुष्ट हुन्छन् । यस्ता परिवारका व्यक्ती तार्किक, नैतीकवान, बुद्धीमान, क्षमतावान, भलादमी हुन्छन । यसको विपरित जुन परिवारमा तर्कले भन्दा बलले आफ्नोे मत, आफनो बिचार अरुमा लाद्न खोज्ने हुन्छ ।
फरक मत राखेकै कारण बेमेल हुन्छ भने सो परिवारको पतन निश्चित हुन्छ । एउटै छाना मुनी बसेर पनि त्यो परिवारमा सब एक्लाएक्लै हुन्छ । रिस, इष्र्या र घमण्डले सधैं झगडा किचलो, आर्थिक अवस्था कमजोर दयनिय हुने गर्दछ । त्यस्तो घरमा दुःख, पिर, बेदना, सास्तीको बास हुन्छ ।
फरक मत राखेकै कारण बेमेल हुन्छ भने सो परिवारको पतन निश्चित हुन्छ । एउटै छाना मुनी बसेर पनि त्यो परिवारमा सब एक्लाएक्लै हुन्छ । रिस, इष्र्या र घमण्डले सधैं झगडा किचलो, आर्थिक अवस्था कमजोर दयनिय हुने गर्दछ । त्यस्तो घरमा दुःख, पिर, बेदना, सास्तीको बास हुन्छ ।
सीमित व्यक्ती, सिमित मानिसको झुण्ड बस्ने घर हो त्यसका सदस्य परिवार । थुप्रै ब्यक्तीहरु, थुप्रै मानिसको झुण्ड समाज हो यसको सदस्य पनि परिवार नै हो । यो समाजरुपी परिवारको बिकास, उन्नती, प्रगतीका लागि पनि घरको नियमनै लागु हुन्छ । घर खुशी बन्न परिवारको सदस्यको राय मिल्नु पर्दछ, समाज खुशी बन्न राजनीतिक सदस्यको राय मिल्नु पर्दछ । सामाजिक परिवारमा सदस्य संख्या बढि हुने भएकोले धेरै नै समयको बादबिबाद, मतमतान्तरपछि मात्र उपयुक्त मध्यमार्ग निक्लन्छ, त्यसैले सदस्यहरुमा धैर्यता, संयम र सहनशिलताको अत्ति आवश्यक पर्दछ । सायद हाम्रो सामाजिक सदस्यहरुमा ९ राजनीतिक कर्मीमा यो सबै गुणको कमी छ । त्यसैले हामी दामन उपत्यकाका बासिन्दा दुखी छौ अविकसित छौ । हामीले प्रयाप्त प्रगती गर्न सकेनौ । हाम्रो परिवारका अगुवा सदस्यहरुले फरक राजनीतिक आस्था र बिचारका कारण दामनबाट पालुङ तर्फ झरेको गाई भैंसी र खसी बोकालाई समेत माओवादी देख्छन । पालुङबाट दामनको उकालो लागेका रागो गोरु र कुखुरा हाँसलाई समेत एमाले सोच्छन । बिबाद गरेर निष्कर्ष निकाल्लान भनेको दुश्मनी पो निकाल्छन । स्वच्छ प्रतिष्पर्धाद्वारा गुणस्तरीयताको आशा गरेको ईष्र्या र डाहा पो गर्छन । सम्मुख हुँदा सम्बाद गर बिमुख हुँदा तारिफ गर भनेको त सम्मुख हुँदा बिबाद बिमुख हुँदा धारे हात पो लाउने गर्छन ।
बिकास गर्नका लागि कसरी बजेट जुटाउने, कुन संरचना बनाउने, कहाँ बनाउने, कस्तो बनाउने तय भए पश्चात को–कोद्वारा बनाउने भन्ने कुरा गर्नुपर्नेमा हाम्रा सामाजिक सदस्यहरुले कुन दलको कुन ब्यक्तिको नेतृत्वमा बन्ने भनेर उल्टो दिसाबाट काम थाल्न खोज्दछन । थाले ठिकै छ तर बिचारमा मध्यमार्ग निकाल्न जान्दैनन अनी कहाँबाट हुन्छ सहमति र बिकास । यिनिहरुको यस्तै कुरिती , कुप्रथा कुसंस्कारका कारण कुनै बेला नेपाल भरिकै उत्कृष्ट मध्येमा नाम आएको पालुङ प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र आज निष्क्रीष्टमा पनि नपर्ने बनेको छ । नेतृत्वलाई गर्नु पर्ने सहयोग र सहकार्यको कमिले आएको नतिजा हो यो । हेलचेक्र्याईँ हेपाहा पेलाहा प्रवृत्तिको सिकार भएको हो स्वास्थ्य केन्द्र । दामन उपत्यकाको पर्यटन, कृषि, ब्यापारलाई राम्रो फाईदा पु¥याउने गरी तयारीको अन्तिम चरणमा पुगेर तुहिएको दामन–पालुङ महोत्सवको कारक कारण पनि यिनिहरुको नालायकीपन हो । महोत्सवले प्राप्त गर्ने सफलताको श्रेय कुन दलको हुने पहिलो, कुन–कुन शिर्षकको संयोजकले बढी आर्थिक लाभ लिन सक्छ र कसरी त्यो ओगट्ने भन्ने असफलताको दोस्रो प्रमुख कारण हो । चियापसल, सडक र मंचमै पनि उर्लिएर जती सुकै पुरुषार्थको धाक लगाउनुस तपाईंहरुको नपुंसक्ता जगजाहेर भईसकेको छ ।
हाम्रो घरमा रहेको उदासिनता, ब्यप्त दरिद्रताको यो मात्रै पनि कारण भने होइन । हाम्रो परिवारका अन्य सदस्य बिभिन्न पेशाकर्र्मी, ब्यापारी, संचारकर्र्मीहरु बिचको मतभेद आपसी कलह पनि कारण हो । दामन उपत्यका शैक्षिक गन्तव्य बन्न सक्छ । हामीले यसको निर्माणका लागि एकजुट हुनु आवश्यक छ । निती कार्यक्रम तयारी गर्नु जरुरी छ । यस पेशामा संलग्नहरुले सोच्ने बेला मिल्ने बेला आएको छ भनेर कुर्लनेहरुले आँफै एकले अर्कालाई सानो तुच्छ नराम्रो प्रमाणित गर्न पत्रीकामा छरपष्ट, रेडियोमा गुन्जयमान पार्छन । कम्तिमा हामी र हाम्रा आफ्नै सन्ततिका लागि पनि उचित, ब्यवहारिक शिक्षाको आधार तयार गर्दै सक्षम नागरिक उत्पादन गर्नु पर्नेमा भएका बिगार्ने भत्काउने खेलमा हाम्रा परिवारका केही सदस्यहरु अती सकृय छन । सामाजिक क्षेत्रको बिकास, पिछडिएका बर्गको उत्थान, पीडितलाई न्याय, अधिकारबाट बंचितहरुको लागि कानुनको ब्यवस्था गर्ने अनेकानेक उद्देश्यका साथ खुलेका गैरसरकारी संस्था बिचको द्धन्द्ध, अनावश्यक आरोप, प्रत्यारोपले पनि हाम्रो सामाजिक घरमा भएको अशान्तिको एउटा कारक हो । आफ्नो उद्देश्य पुरा गर्नेमा लागेका भए आज हामी संम्पन्न भईसक्ने थियौ । अर्काको योजना भाड्नेमा बढी केन्द्रित हुनाले पछि पारीयौं । संचारको क्षेत्रको बिकासमा लागेकोहरुलाई धेरै फाईदा भएको छ, धेरै गरेका छन प्रगती तर दामन उपत्यकाको विकासको लागि गरिने काम र समाचारको संप्रेषण गरेर होइन । ब्यक्तिहरुको मुखपत्र, आफुबिचको को सहि को ठुलो भन्ने प्रतिस्पर्धाको प्रचार गरेर । यहाँ केही समय भयो सामाजिक संजालमा एकले अर्कालाई बिरोध गर्न थालेको, सार्वजनिक रुपमा दुश्मनी साँधेको अनी कहाँबाट हुन्छ निष्पक्ष पत्रकारिता, स्वच्छ पत्रकारिता । आफ्नो लडाईं झगडाको प्रचार गर्ने कामबाट फुर्सत भए पो सामाजिक हित बिकासका समाचार, निर्माणमा भए गरेको प्रगती उन्नती वा आर्थिक चलखेलको बारेमा समाचार बन्छ ।
दमन नियन्त्रण गर्न खोज्यो भने आफ्नै सन्तानले बिद्रोह गर्छन । माया, समानता, सम्मान, सद्ब्यवहारले पराइ, शत्रु यहाँ सम्म कि पशु समेत सहयोगी मित्र बन्ने गर्दछ । राजनीति कम रामनिती बढी गर्नुहोस । एकअर्का बिरुद्ध कुटनिती, कुटिलता त्यागेर सुनिती र सरलता थाल्नुहोस । नबिर्सनुहोस भ¥याङ चढ्दै गरेको मानिसलाई घचेट्दै जानु भयो भने माथिको अन्तिम खुड्किलोमा तपाईं पनि पुग्नु हुनेछ । त्यो खुड्किलो उकल्नलाई तपाईंले गरेको सहयोगबाट नतमस्तक भई स्वतः उसले तपाईंलाई हात दिनेछ । तर पहिलो खुड्किलोबाटै खुट्टा तान्न खोज्नु भयो भने उसले माथि जानको लागि यती लात तपाईंको टाउकोमा बर्षाउने छ कि तपाईं जहिले पनि जमिनमै हुनुहुनेछ । तपाईंले जती अरुलाई सहयोग गर्नु हुन्छ त्यती नै बढी अरुबाट सहयोग पाउने सम्भावना रहन्छ । तपाईंले जती धेरै सदभाब, हौसला र प्रेरणा अरुलाई दिनु हुन्छ तपाईंको आफ्नो कार्यशैली कार्य क्षमता उत्तिनै बृद्धि हुँदै जान्छ । सद्बिचार सकारात्मक सोचले तपाईंमा सकारात्मक उर्जा प्रबाह हुनेछ । तपाईंको जीवन सफल मुहार हसिलो हुनेछ । नकारात्मक सोच अरुको इष्र्या रिस गर्नु भयो भने नकारात्मक उर्जा प्रबाह भई तपाईं सधैं दुखित र चिन्तित देखिनु हुनेछ । अब चुनाव तपाईंहरुको आफ्नै सहयोग लिदैदिदै सामाजिक घरको उन्नती प्रगतिमा लागेर सधैं खुशी हुने वा अरुको कुभलो चिताउदै खुट्टा समाउदै तान्दै जमिनमा घिस्रीरहने, अशान्तिको कारण बनेर सामाजिक अहित गर्ने अनी दुखित बनेर बस्ने ।
खबरपत्रिकाबाट साभार
यदि तपाइँ सकारात्मक सोच फेसबुक पेजमा आबद्ध हुन चाहनु हुन्छ भने यहा click गरेर like गर्न सक्नु हुन्छ https://www.facebook.com/pages/Positive-Thinking/625086437523202