ज्येष्ठ नागरिकको दशामय दशै

                             

    हिन्दुहरुको म्ाहान पर्वको रुपमा लिइने बडादशै यस वर्ष हामीबाट बिदा भइसकेको छ । बालबच्चा र युवा जमातकालागि हाँसो खुसी र उमंगसंगै दशै आयो र गयो । प्रकृतीको नियम छ कि सुखसंगै दुःख अनि जन्मसंगै मृत्यु साथै शिशुसंगै बृद्ध हुनु सर्वव्यापी कुरा हो । जन्मदा कोही पनि ठूलो बलवान र विज्ञ भएर जन्मदैन । समयसंगै शारिरिक मानसिक र संवेगात्मक परिवर्तन हुंदै मानिसहरु वृद्धवृद्धा अवस्थामा पुग्ने गर्दछ । तर एउटा मानवले अर्काे मानवलाई मानविय व्यबहार गर्न चाहन्न अर्थात दुर्बहारको सिकार बनाईन्छ त्यो पनि आफ्ैलाई जन्म दिने अभिभावकमाथि । के यस्तै ब्यवहार प्राप्तीकालागि हामी सन्तान जन्माउँछौ  .

दशैको मौका पारी गाउँ जांदा यस्तै पिडामय अनुहारहरु धेरै देखिए मेरो अगाडि । मुहारमा छाएको मलिनता र र् यालले अभिभावक हुनुको सजाँयलाई प्रतिनिधित्व गरिरहेको स्पष्ट हुन्थ्यो । के यो संसारमा सवै भन्दा ठूलो कुरा धन हो  यदि होइन भने धनकै लागि आपुनो अभिभावकलाई किन यस्तो दर्दनाक पिडा दिएर धनकै पिछा गर्छन ति सन्तानहरु  के धन श्री सम्पत्तीले माता पिता किन्न पाईन्छ  किन यस्तो कुरा सोच्दैन आजका आधुनिक भनाउँदा पुस्ताहरु  आंखा अगाडि घुमेका ति वृद्धवृद्धा बा आमाहरुको तस्विर सम्झदै यि शब्दहरु ल्ोख्न पर्दा मानवशास्त्रका  सिद्धान्तहरुलाई कल्पन थाल्छु ।

अभिभावकलाई चटक्कै छाडेर विदेशीको गुलामी गर्न पल्केकाहरुको त के कुरा आपुनै घरमा बसेर पनि मातापितामाथि अत्याचार गर्नेहरुको जमात कम छैन हाम्रो समाजमा । ८० वटा हिउंद वर्षाको अनुभव संगाल्नु भएका एक छिमेकी बा आफ्नो छोरा बुहारीको दुब्र्यवहारको सम्वन्धमा वात मारिरहंदा आँखाबाट टपटप आंसु चुहाउँदै हुनुहुन्थ्यो  । ुआफ्नो पिडा अरुलाई भन्ोपछि मनमा शान्ति मिल्छ बाबुू आपुनो पिडा यसरी पोख्नु हुन्थ्यो उहांले बारम्वार । छोराबुहारीको डरका कारण नाम समेत नलेख्न विन्ति भाउ चढाउँनु हुने उहांको ब्यवहारबाटै पिडास्तर छर्लङ्गै हुन्छ । आपुनो पिडा समेत अरुलाई भन्न डराउँनु पर्ने अवस्था छ उहांको ।

मैलोको दागले भरिएको कोटमा जुम्रा हेर्दै हुनुहुन्थ्यो शुरुमा मेरो भेट हुंदा उंहासंग । कपडा मात्रै होइन शरिर पनि उस्तै देखिन्छ उहांको । ुबाह्र सन्तानको तेह्र नाती बुढाको धोको काधैमाथिू भन्ने उखान चरितार्थ भएको छ उहांको जीवनमा । कुराकानीकै सन्दर्भमा बृद्धभत्ताको कुरा निकाल्नुभयो उहांले । सरकारले मासिकरुपमा वितरण गर्दै आएको यो भत्ताले परिवारमा फाँटो ल्याएको उहांको आरोप छ । भत्ता छ भनेर खानपिनको मतलव नगर्ने भत्ता ल्याएको पैसा बारम्वार माग्ने सक्यो भन्यो भने अनावश्यक आरोप लगाएर गाली गर्ने लगायतका कुराहरु गरिरहंदा मेरो आंखामा ति सन्तानको तस्विर झलझली छाइरह्यो । उहांको जस्तो पिडा नेपाली समाजमा यथेष्ठ पाइन्छ तर पारिवारीक दबावका कारण मनको वह मनमै गुम्साउँन वाध्य छन उहाँहरु ।

उहांको भन्दा कम्ता छैन्न केही मिनेटको दुरीमै बसेकी एक वृद्धाको व्यथा पनि । केही वर्ष अघि नै श्रीमान गुमाएकी उहांले एक्लो छोराबाट पाएको पिडा बोल्न समेत चाहनु भएन । एक्कासी उहांको मुहारमा छोराप्रती छाएको आवेश र मुखमा एकाएक छाएको अपशब्दले शिथिल मेरो मष्तिस्कलाई समेत रिसले पखाल्न बाध्य बनायो । छोरा बुहारीबाट छुटिएर एक्लै बसेकी उंहाको दशै कसरी टर् यो भन्ने कुरा पटुकामा देखिएको कोदाको रोटीले संकेट गथ्र्याे । भविष्यमा पालनपोषण गर्ला हेरविचार गर्ला भनेर हुर्काएको आफ्नै सन्तानबाट अपहेलित बन्नु परे पछिको पिडा कस्ालाई पो थाहा होला र  यो कुरा आम सन्ततीले बुझ्नु पर्ने विषय हो ।

बृद्ध उमेरमा हुने शारिरिक तथा मानसिक कमजोरीलाई ख्यालै नगरी अनावश्यक आरोप प्रत्यारोप लगाउँनु र श्रीमतीको कुरा सुनेर अभिभावकमाथि यस्तो दुव्र्यवहार गर्ने सन्ततीहरुको कुनै कमी छैन यहां । घरमा भएको शोषण र अत्याचार अरुलाई भन्दा झनै अपहेलित हुनुपर्ने त्रासले गुमनाम सहन बाध्य छन् हाम्रा कयौ ज्येष्ठ नागरिकहरु । बृद्ध उमेरमा हुने शारिरिक मानसिक कमजोरीसंगै सन्तानबाट हुने दुव्र्यबहारलाई समेत ध्यानमा राखी केही आर्थिक राहत होस भन्ने हेतुले नेपाल सरकारले बृद्ध भत्ता दिने ब्यवस्था गरेको हो । यसलाई सकारात्मक कदमको रुपमा लिनुपर्छ र निरन्तरता दिनुपर्छ पनि । यो व्यवस्थाले अधिकांश अभिभावकको चिरिएको घाउमा मलम लगाउने काम भएको छ । भने केहीकालागि पिडाडायक पनि हुने गरेको छ । आफु कहिल्यै बृद्धबृद्धा हुन नपर्ने जस्तो अभिनय गर्ने छोरा बुहारीहरुका अभिभावकलाई यो भत्ता निल्नु न ओकेल्नु झै बनेको छ । चिया खर्चको आकारमा पाउने बृद्ध भत्तालाई बुहारीको आंखाले भोजभटेरको रुपमा देख्छिन् । गावीसबाट भत्ता लिएर घर आइ पुग्न भ्याएको हुदैन बाटो ढुकेर भत्ता खोस्नेहरुको जमात बाक्लो छ । बृद्ध भत्ता बृद्ध आमाबुवाकालागि दिइएको हो भावी सन्तानकालागि होइन । अभिभावकको मायाँदयाले केहि रकम दिन्छ भने स्विकार्नु सामान्य कुरो हो तर कहर वाध्यता र जवरजस्त आमाबुवासंग भत्ताको पैसा असुल्ने सन्तानको नियत दानवीय भन्दा कम्ती छैन । अनावश्यक आरोप लगाउने र भत्ताको पैसा देखाउंदै खानपीनमा समेत वेवास्ता गर्ने छोराबुहारीको कुनै कमि छैन हाम्रो समाजमा ।

शिशु, बालक, युवा र बृद्धावस्था सवैले चरणवद्ध रुपमा अनिवार्य पालना गर्नु पर्ने प्राकृतिक श्रृंखला हो । यसलाई न कसैले छेक्न सक्छ न त रोक्न नै । यो कुरा बुझेर पनि वुझ पचाउने सन्ततीकालागि बोझ बनेको छ बुद्धावस्थाका आमाबुवा । बृद्ध उमेरमा शारिरिक तथा मानसिक रुपमा कमजोर हुने हुंदा कुरा पटक पटक दोहोर् याउनु पर्ने छिटोछरिटो काम गर्न नसक्ने भनेका कुराहरु विस्रने लगायतका गुणहरु सामान्य नियम हुन । यहि कुरालाई आधार बनाएर बुढ्यौली उमेरलाई गिज्याउदै अनावश्यक आरोप लगाई दुब्र्यवहार गर्ने सन्ततीहरु हाम्रा समाजमा प्रशस्तै छन । यहि कारणवशः कोही अभिभावक दुब्र्यवहार सहन नसकी आत्महत्याको कुमार्ग रोज्न वाध्य हुन्छन् भने कयौ अलपत्र भएर बस्न विवस भएका छन् ।